Het in eigen tuin genieten op het terras staat zeer hoog genoteerd op de lijst van favoriete vrijetijdsbestedingen van de Nederlandse tuinbezitters.
Het terras wordt steeds vaker gezien als een verlengstuk van de woonkamer.

Terrassen en paden zijn een belangrijk onderdeel van je tuin.
Daarom is het van het grootste belang dat je goed nadenkt over waar- en hoe je de verhardingen in de tuin gaat aanbrengen.
Niet alleen over het ontwerp van het terras en die hierop afgestemde ligging van de verbindingspaden maar ook over de keuze van het bestratingmateriaal, de wijze van aanleg en het onderhoud zijn zaken die je, voordat je feitelijk aan de slag gaat, in beeld moet hebben.

Met de onderstaande tips hoop ik u een zetje in de goede richting te geven;

Ontwerp

Tip 1: Situering

Zitten op het terras doen de meeste mensen bij voorkeur op een plek waar men zich veilig en
geborgen voelt. Meestal is dit dicht bij een muur, schuurtje, schutting of ergens in een hoekje
van de tuin.

Probeer om het terras nooit te situeren voor het achterraam of de openslaande keuken / tuin deur.
Niets is namelijk zo vervelend om:

• de tuintafel en stoelen te moeten ontwijken om naar de berging of achterom te moeten
• op te moeten staan als iemand binnen wat moet gaan halen
• vanuit het huis de tuin in te kijken door de tuinstoelen

Heb je moeite met het bepalen van de juiste locatie van het terras en de paden! Ga dan omgekeerd te werk:
Dus niet ……… waar maak ik mijn terras en paden ………. maar bestraat denkbeeldig de hele tuin.
Bepaal vervolgens:

• Waar je niet gaat zitten en haal daar de bestrating weg. De “vrijgekomen” gedeeltes kun je een andere bestemming geven zoals een vijver, grasveld ofvasteplanten border
• Hoe je via het terras naar het huis, de berging of je achterom wilt komen. De “vrijgekomen” gedeeltes kun je een andere bestemming geven zoals een vijver, grasveld of vaste planten border

Probeer je verharding onderdeel te laten uitmaken van een zichtlijn, symmetrische of asymmetrische indeling van je tuin.

Zie voor meer informatie over zichtlijnen / symmetrie of asymmetrie:

• Artikel over zichtlijnen
• Artikel over symmetrie en asymmetrie

Tip 2: Afmeting en vorm

De afmeting en vorm van het terras en paden geven mede de inrichting van de tuin aan.

Waar gaan je persoonlijke voorkeur naar uit- of wat sluit het beste aan bij de omgeving;

• Ronde vormen
• Vierkante vormen
• Organische vormen
• Geometrische vormen
• Een combinatie van bovenstaande vormen
• Etc.

Een belangrijke overweging om voor een rond terras te kiezen is een beperkte ruimte.
Bij een vierkant terras gebruikt je immers alleen het midden om op te zitten.
Dus om ruimte te winnen voor bijvoorbeeld planten en om geen “onnodige hoeken” vol met bestrating te leggen is de keuze voor een rond terras zo gek nog niet.
En natuurlijk kan het kostenplaatje ook een overweging zijn om een rond terras aan te leggen. Je gebruikt immers minder bestratingmateriaal.

Pas de afmeting en vorm van je terras en paden aan:

• Of- en wat voor elementen je gaat aanbrengen (tafels en stoelen, potten, ornamenten etc.)
• Met hoeveel mensen je gebruik maakt van het terras en de paden

Enkele afmetingen:

• Doorsnede van een rond terras voor 4 personen: minimaal 3 meter
• Afmetingen van een vierkant terras voor 4 personen: minimaal 3 x 4 meter
• Breedte paden in de tuin: 75 centimeter
• De oppervlakte voor 1 auto is: minimaal 2 x 5 meter

Tip 3: Externe factoren

• Houd rekening met de stand van de zon en op welk moment van de dag deze je bestrating “raakt”
• Zorg er ook voor dat de wind geen spelbreker is wanneer je op je terrasje de krant wilt gaan lezen
• Neem in je afweging van de juiste locatie van het terras ook de mogelijke inkijk van je buren mee
• Situeer je terras niet onder een druipende Lindeboom

Materiaal

Tip 1: Kleur

Kies je voor een- of meerdere opvallende kleuren dan zal de bestrating zeker de aandacht trekken.
Als dat de bedoeling is moet je dat zeker doen.
Wens je een wat rustiger bestratingsbeeld en wil je de aandacht leggen op beplantingen of andere tuinonderdelen kies dan voor een wat soberder bestratingskleur.

Zie voor meer informatie over het gebruik van kleur in de tuin: Artikel “Kleur in de tuin”
Bij de keuze van je bestrating is het zinvol om deze in natte en droge toestand te gaan bekijken bij je leverancier.
Natte bestratingen geven een totaal ander beeld dan droge.
Besef dat als je voor een betonproduct kiest de kans bestaat dat deze kunnen verbleken in de loop der tijd.

Tip 2: Vorm en afmeting

In het algemeen worden in de wat kleinere tuinen ook wat kleinere bestratingsmaterialen verwerkt.
Toch kan het heel bijzonder zijn om in een wat kleinere stadstuin een wat groter formaat tegel te verwerken.
Grote tegels maken de bestrating rustiger doordat er minder voegen zijn.
Wanneer je voor een tuinontwerp hebt gekozen met allemaal organische vormen is het haast onmogelijk om met vierkante tegels deze vorm te maken.
Kies dan voor een wat kleiner bestratingsvorm of een vorm waarbij tijdens de productie er al rekening mee is gehouden dat de bestrating in een cirkel wordt aangebracht.

Getrommelde klinkers zien er wat natuurlijker uit maar hebben als nadeel dat ze wat grotere voegen hebben en dat er daardoor meer onkruid tussen de voegen kan groeien.
Als je een kleiner tuin, optisch gezien wat dieper wilt laten lijken is het raadzaam om de tegels of klinkers diagonaal ten opzichte van het huis te straten.
De dikte van de steen of tegel bepaald mede het gebruik.
Zo worden dikkere stenen en tegels meestal gebruikt voor een oprit en de wat dunnere voor een pad of terras.

Tip 3: Soort materiaal

Kies altijd het juiste soort materiaal bij het gebruik.
Omdat de meeste mensen niet hun auto op het terras parkeren is het meestal zinvol om voor je oprit te kiezen voor een wat robuuster bestratingmateriaal dan voor het terras.
De bodem van tuinen op een veengrond zakken voortdurend weg. De bestrating volgt uiteraard deze bodembeweging. Heb je een tuin op veen en ben je niet van plan om regelmatig je terras opnieuw te straten denk dan eens aan een halfverharding.

Denk maar eens aan:

• Schelpen
• Grind / split / mijnsteen
• Houtsnippers
• Leem / zand
• Kunstgras

Terrassen gemaakt van beton, hout of in cement gedrukte kiezels zijn natuurlijk ook een optie.

Gebruik schelpen liever niet op een humusrijke grond.
De kalk in de schelpen laat de humus extra snel verteren waardoor er een explosie aan onkruidgroei zal ontstaan.

Vraag uw leverancier of het mogelijk is om een aantal van uw voorkeuren van bestratingmaterialen mee naar huis te nemen om thuis, rustig te bepalen of de keuze juist is.

Bestel uw materialen altijd in 1 keer (1 partij)

Door het gebruik van natuurlijke grondstoffen kunnen kleur- en structuurafwijkingen voorkomen als uw bestratingmateriaal in verschillende producties zijn gefabriceerd.

Aanleg

Tip 1: Vakwerk

Het leggen van bestratingen is vakwerk.
Zonder ervaring eraan beginnen leid meestal tot een teleurstelling.
Maar om de kosten te drukken kun je natuurlijk zelf nog heel veel doen. Denk maar eens aan het uitgraven en aanbrengen van het zandbed.

Tip 2: Uitzetten

Voordat je daadwerkelijk met ontgraven gaat beginnen is het zinvol om in je tuin even de contouren met bijvoorbeeld piketten of touwen even aan te geven.
Als je zeker weet dat alles goed is begin dan pas met uitgraven en blijf binnen je uitzetting.

Tip 3: Zandbed

Onder elke bestrating wordt een laagje straatzand aangelegd.

Straatzand bevat namelijk geen organische stof. In teelaarde zit dit wel met het gevolg dat deze grond door het opnemen van water kan gaan uitzetten.

Zou dat onder je bestrating gebeuren dan komt deze “schots en scheef” te liggen.

Op een stabiele zandgrond heb je aan een zandbed van ca. 15 cm. voldoende voor het bestraten van een terras.
Voor de oprit is het beter om deze laag wat dikker te maken of onder je zandbed een laag van ca. 10 cm. gebroken puin aan te brengen.
Op klei en veen gronden dien je het zandbed en puinfundering minstens dubbel zo dik te maken.

Om het zandbed wat meer stabiliteit te geven kan je ervoor kiezen om door de bovenlaag van je zandbed droge cement te mengen. (stabiliseren)
Vermeng hiervoor ca. 50 kg cement op 7 kruiwagens met zand.
Het verzakken van de bestrating zal nu tot een minimum worden beperkt (m.u.v. veengrond)
In plaats van een gestabiliseerd zandbed kan ook gebruik worden gemaakt van gronddoek.

Tip 4: Opsluitingen

Op de grens tussen je bestrating en je gazon, beplanting etc. dien je een voorziening aan te brengen die ervoor zorgt dat je bestratingmaterialen en zandbed “niet weglopen”.

De keuze aan opsluitmaterialen is divers:

• Betonnen opsluitbanden (recht en gebogen)
• Een rollaag gemaakt van hetzelfde bestratingstype als je pad of terras
• Palissaden / betonbielzen
• Flexibele metaalstrips
• Hout

Tip 5: Bestratingsverbanden en patronen

Er zijn ontzettend veel bestratingsverbanden.
Elk verband heeft z’n eigen uitstraling.

Te denken valt aan:

Blokverband

Diagonaalverband

Elleboogverband

Halfsteenverband

Keperverband

Niet alle stenen en tegels lenen zich natuurlijk voor elk verband.

Enkele bestratingspatronen voor klinkers:

Bestel ook altijd wat extra materiaal. Door breuk- en knipverlies verliest u al snel zo’n 3% van het totaal.

Tip 6: Aftrillen

Als je zelf een trilplaat hebt (gehuurd) pas dan op dat niet alle steensoorten gecharmeerd zijn als je er met een trilplaat erover heen loopt.

Trillen heeft als doel dat heel kleine oneffenheden worden weggetrilt en dat je bestrating goed vast komt te liggen. Zeker als je de voegen nadien nog met straatzand, brekerzand of voegensplit inveegt.

Laat dit de eerste paar weken nog wat op de bestrating liggen en veeg het regelmatig tussen de voegen.

Tip 7: Afschot

Zorg ervoor dat regenwater nooit naar je huis toeloopt.
Leg daarom je bestrating onder afschot van minimaal 2% richting het gazon of plantvakken.

Onderhoud

Tip 1: Onkruid

Het verwijderen van onkruid is, wanneer u kiest voor kleine stenen of tegels veel meer werk door de vele voegen.

Onkruid tussen de tegels is te bestrijden door:

• handmatig te wieden of plukken
• te branden (klik hier voor een voorbeeld)
• chemisch te behandelen (klik hier voor een voorbeeld)

Tip 2: Epoxyhars

Vul de voegen met kunstharsen zodat onkruid geen kans krijgt om te ontkiemen.
Kunstharsen laten water door, zijn eenvoudig te reinigen, zijn vorstbestendig en maakt het gebruik van onkruidbestrijdingsmiddelen overbodig.

Tip 3: Hogedruk reiniger

Pas op met het gebruik van een hogedruk reiniger op poreuze materialen.

Bij gebruik straal je ook telkens wat beton weg zodat de kleur fletser kan worden en de poriën van het materiaal dieper zodat deze na de behandeling alleen maar meer vuil zullen opnemen.

Tip 4: Gladheidbestrijding

Poreuze materialen nemen makkelijker vocht op en zullen daardoor ook gladder worden bij vorst.
Door het gebruik van strooizouten of zand is de gladheid goed te verwijderen.
Sommige steensoorten kunnen wel worden aangetast door het gebruik van strooizouten.

Tip 5: Groene algen

Algen zijn goed te verwijderen door gebruik te maken van een hogedruk reiniger.

Als dit gezien de materiaalkeuze niet wenselijk is dan is het voorzichtig verwijderen met een bezem een optie maar makkelijker is het om algen met een chemisch middel te verwijderen.

Wil je geen chemische middelen gebruiken wacht dan op een sneeuwbui en veeg met een harde bezem uw bestrating.

Tip 6: Vlakheid

Controleer regelmatig de bestrating op oneffenheden en herstel deze direct.
Halfverhardingsmaterialen dienen periodiek te worden geëgaliseerd.

Tip 7: Bijvullen

Besef wel dat wanneer u een halfverhardingsmateriaal heeft gebruik (schelpen, houtsnippers etc.) dat deze kunnen verteren en dus regelmatig moeten worden bijgevuld.

Tip 8: Witte uitslag

Sommige betonproducten kunnen last hebben van witte uitslag.

Deze uitslag (uitbloei) ontstaat doordat de cement in de steen een reactie aangaat met water waardoor er kalk ontstaat. Deze kalk slaat neer op het oppervalk van de steen en reageert met koolstofdioxide uit de lucht. Er vormt zich calciumcarbonaat welke de witte uitslag geeft.

In principe zal na verloop van tijd de uitbloei verdwijnen.

Dit artikel is geschreven door Hans Deelen Hans schrijft al jaren op Tuinfo.nl over diverse tuinonderwerpen.